หลวงพ่อดำ วัดตุยง
หลวงพ่อดำ นันทิโย
วัดมุจลินทวาปีวิหาร (วัดตุยง) ซึ่งเป็นวัดที่ถือได้ว่าโดดเด่นสวยงามที่สุดใน ๓ จังหวัดภาคใต้ การที่จะสร้างวัดให้สวยงามใน ๓ จังหวัดภาคใต้ซึ่งเป็นจังหวัดที่มีประชาชนนับถือศาสนาพุทธประมาณ ๑๘ % เป็นเรื่องที่ยากมาก แต่ที่วัดตุยงสามารถทำได้ก็เพราะอาศัยบารมีของหลวงพ่อดำ จึงกล่าวได้ว่าวัดตุยงเจริญเติบโตได้ก็เพราะหลวงพ่อดำ ดังนั้น จึงได้นำประวัติของหลวงพ่อดำมาเพื่อศิษยานุศิษย์ได้ระลึกถึงพระคุณและได้ศึกษาต่อไป
ชาติภูมิ
๑. นางเนี่ยม จันทรักษ์ ได้ถึงแก่กรรม
๓.ท่านหมื่นจันทรักษ์ (เลี่ยน จันทรักษ์) ได้ถึงแก่กรรม
๕.นายยก จันทรักษ์ ได้ถึงแก่กรรม
พระราชพุทธิรังษี ได้บรรพชาอุปสมบท เมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๔๕๘ ณ วัดนาทับ ตำบลนาทับ อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา โดยมีพระอธิการเสน เป็นพระอุปัชฌาย์ มีพระอธิการเพชร เป็นพระกรรมวาจาจารย์และพระอธิการล่อง เป็นพระอนุสาวนาจารย์
การศึกษา
พ.ศ. ๒๔๖๔ เป็นฐานานุกรมที่พระใบฎีกา ของพระครูพิบูลย์สมณวัตร (ชุม จนฺทสุวณฺโณ)
พ.ศ. ๒๔๖๙ พระเทพญาณเมธี เจ้าคณะจังหวัดปัตตานี ได้มีคำสั่ง แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่ง เจ้าคณะหมวดตุยง
พ.ศ. ๒๔๗๙ ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้รักษาการในตำแหน่งเจ้าคณะแขวงหนองจิก
พ.ศ. ๒๔๘๒ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรที่ “พระครูมานิตสมณวัตร”
พ.ศ. ๒๔๙๕ ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้รักษาการในตำแหน่งสาธารณูปการ จังหวัดปัตตานี
พ.ศ. ๒๕๑๕ ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดปัตตานี
พ.ศ. ๒๕๒๒ ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสพระอารามหลวง
วัตถุมงคลของวัดช้างให้มาโดยตลอดอีกด้วย
เสร็จเรียบร้อยประหนึ่งปาฏิหาริย์ ทั้งนี้เป็นเพราะปาฏิหาริย์ประพฤติดีประพฤติชอบ ท่านเดินจงกรมตั้งแต่
เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๖ รวมอายุได้ ๙๐ ปี
๑. ท่านเป็นประธานพิธีปลุกหลวงพ่อทวดวัดช้างให้ รุ่นแรก ๒๔๙๗
๓. ท่านปลุกเสกหลวงพ่อทวดวัดช้างให้ รุ่น ๒๔
พ.ศ. ๒๕๑๗ จัดเปิดโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา
- สร้างพระอุโบสถ ๑ หลัง ลักษณะทรงไทยก่ออิฐถือปูน กว้าง ๘.๓๐ เมตร ยาว ๒๑ เมตร
- สร้างหอฉัน ๑ หลัง ขนาดกว้าง ๑๒ เมตร ยาว ๓๕ เมตร
- สร้างศาลาการเปรียญ ๑ หลัง ลักษณะทรงไทย ก่ออิฐถือปูน ๒ ชั้น กว้าง ๑๓ เมตร ยาว ๔๒ เมตร
- ได้สร้างเมรุเผาศพ ๑ หลัง ขนาดกว้าง ๙ เมตร ยาว ๑๕ เมตร
หลวงพ่อดำชอบการแต่งโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน เป็นอย่างมาก ซึ่งได้แต่งเพื่อเป็นคติสอนใจ ดังจะยกตัวอย่างจากหนังสือโคลงพุทธภาษิต โคลงกระทู้และภาษิตโบราณ ซึ่งหลวงพ่อดำได้แต่งไว้และจัดพิมพ์เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๘ ต่อไปนี้
ความดีทำกว่าได้ โดยยาก
มีแล้วท่านอย่าจาก จิตจ่อ เจียวแล
ประกอบธุรกิจให้เหมาะแก่กาล
ผลย่อมดลบันดาล เพียบพร้อม
ผลที่ได้น้อยน้อม หนักข้างทางเสีย
ปัญญานั้นประเสริฐ กว่าทรัพย์ ท่านนา
ปัญญาเป็นเครื่องประดับ ติดต่อ ตัวแล
อย่า ไว้ใจเร่งรู้ ทางเดิน
ใจ พลุกพล่านภัยเกิน มักพลาด ได้นา
อย่า เชื่อนักพลาดแล้ว เสียใจ
ใจ คนย่อมเหลวไหล ยากเชื่อ
จะ ไว้ใจอื่นให้ ระวัง
ใจ เร็วยอมพลาดหวัง ทุกสิ่ง เสียแล
เกิดมาเป็นคน ยากดีมีจน วิชานำหน้า
ผู้เกิดมาชั่ว แต่ไม่เมามัว รอบรู้ไต่ถาม
เด็กเอ๋ยเมื่อน้อย อย่าได้ท้อถอย เห็นแต่หลับนอน
พระราชพุทธิรังษี (หลวงพ่อดำ นนฺทิโย) เป็นพระผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ มีจิตใจโอบอ้อมอารี ชอบช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง ยากดีมีจน จะได้รับสิทธิเท่าเทียมกันหมด
วัดมุจลินทวาปีวิหาร ได้เริ่มพัฒนาตั้งแต่สมัยหลวงพ่อดำ เป็นเจ้าอาวาส จนเป็นแบบอย่างวัดต่าง ๆ และจัดว่าเป็นวัดที่สวยงาม ใหญ่ที่สุดใน ๓ จังหวัดภาคใต้ จนเป็นที่รู้จักแก่ประชาชนทั่วประเทศในนาม วัดมุจลินทวาปีวิหารบ้าง วัดตุยงบ้าง วัดหลวงพ่อดำบ้าง และวัดหนองจิกบ้าง
หลวงพ่อดำ นันทิโย
วัดมุจลินทวาปีวิหาร (วัดตุยง) ซึ่งเป็นวัดที่ถือได้ว่าโดดเด่นสวยงามที่สุดใน ๓ จังหวัดภาคใต้ การที่จะสร้างวัดให้สวยงามใน ๓ จังหวัดภาคใต้ซึ่งเป็นจังหวัดที่มีประชาชนนับถือศาสนาพุทธประมาณ ๑๘ % เป็นเรื่องที่ยากมาก แต่ที่วัดตุยงสามารถทำได้ก็เพราะอาศัยบารมีของหลวงพ่อดำ จึงกล่าวได้ว่าวัดตุยงเจริญเติบโตได้ก็เพราะหลวงพ่อดำ ดังนั้น จึงได้นำประวัติของหลวงพ่อดำมาเพื่อศิษยานุศิษย์ได้ระลึกถึงพระคุณและได้ศึกษาต่อไป
ชาติภูมิ
๑. นางเนี่ยม จันทรักษ์ ได้ถึงแก่กรรม
๓.ท่านหมื่นจันทรักษ์ (เลี่ยน จันทรักษ์) ได้ถึงแก่กรรม
๕.นายยก จันทรักษ์ ได้ถึงแก่กรรม
พระราชพุทธิรังษี ได้บรรพชาอุปสมบท เมื่อวันที่ ๒๒ กรกฎาคม ๒๔๕๘ ณ วัดนาทับ ตำบลนาทับ อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา โดยมีพระอธิการเสน เป็นพระอุปัชฌาย์ มีพระอธิการเพชร เป็นพระกรรมวาจาจารย์และพระอธิการล่อง เป็นพระอนุสาวนาจารย์
การศึกษา
พ.ศ. ๒๔๖๔ เป็นฐานานุกรมที่พระใบฎีกา ของพระครูพิบูลย์สมณวัตร (ชุม จนฺทสุวณฺโณ)
พ.ศ. ๒๔๖๙ พระเทพญาณเมธี เจ้าคณะจังหวัดปัตตานี ได้มีคำสั่ง แต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่ง เจ้าคณะหมวดตุยง
พ.ศ. ๒๔๗๙ ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งผู้รักษาการในตำแหน่งเจ้าคณะแขวงหนองจิก
พ.ศ. ๒๔๘๒ ได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรที่ “พระครูมานิตสมณวัตร”
พ.ศ. ๒๔๙๕ ได้รับแต่งตั้งเป็นผู้รักษาการในตำแหน่งสาธารณูปการ จังหวัดปัตตานี
พ.ศ. ๒๕๑๕ ได้รับแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดปัตตานี
พ.ศ. ๒๕๒๒ ได้รับแต่งตั้งเป็นเจ้าอาวาสพระอารามหลวง
วัตถุมงคลของวัดช้างให้มาโดยตลอดอีกด้วย
เสร็จเรียบร้อยประหนึ่งปาฏิหาริย์ ทั้งนี้เป็นเพราะปาฏิหาริย์ประพฤติดีประพฤติชอบ ท่านเดินจงกรมตั้งแต่
เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๒๖ รวมอายุได้ ๙๐ ปี
๑. ท่านเป็นประธานพิธีปลุกหลวงพ่อทวดวัดช้างให้ รุ่นแรก ๒๔๙๗
๓. ท่านปลุกเสกหลวงพ่อทวดวัดช้างให้ รุ่น ๒๔
พ.ศ. ๒๕๑๗ จัดเปิดโรงเรียนพระปริยัติธรรม แผนกสามัญศึกษา
- สร้างพระอุโบสถ ๑ หลัง ลักษณะทรงไทยก่ออิฐถือปูน กว้าง ๘.๓๐ เมตร ยาว ๒๑ เมตร
- สร้างหอฉัน ๑ หลัง ขนาดกว้าง ๑๒ เมตร ยาว ๓๕ เมตร
- สร้างศาลาการเปรียญ ๑ หลัง ลักษณะทรงไทย ก่ออิฐถือปูน ๒ ชั้น กว้าง ๑๓ เมตร ยาว ๔๒ เมตร
- ได้สร้างเมรุเผาศพ ๑ หลัง ขนาดกว้าง ๙ เมตร ยาว ๑๕ เมตร
หลวงพ่อดำชอบการแต่งโคลง ฉันท์ กาพย์ กลอน เป็นอย่างมาก ซึ่งได้แต่งเพื่อเป็นคติสอนใจ ดังจะยกตัวอย่างจากหนังสือโคลงพุทธภาษิต โคลงกระทู้และภาษิตโบราณ ซึ่งหลวงพ่อดำได้แต่งไว้และจัดพิมพ์เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๘ ต่อไปนี้
ความดีทำกว่าได้ โดยยาก
มีแล้วท่านอย่าจาก จิตจ่อ เจียวแล
ประกอบธุรกิจให้เหมาะแก่กาล
ผลย่อมดลบันดาล เพียบพร้อม
ผลที่ได้น้อยน้อม หนักข้างทางเสีย
ปัญญานั้นประเสริฐ กว่าทรัพย์ ท่านนา
ปัญญาเป็นเครื่องประดับ ติดต่อ ตัวแล
อย่า ไว้ใจเร่งรู้ ทางเดิน
ใจ พลุกพล่านภัยเกิน มักพลาด ได้นา
อย่า เชื่อนักพลาดแล้ว เสียใจ
ใจ คนย่อมเหลวไหล ยากเชื่อ
จะ ไว้ใจอื่นให้ ระวัง
ใจ เร็วยอมพลาดหวัง ทุกสิ่ง เสียแล
เกิดมาเป็นคน ยากดีมีจน วิชานำหน้า
ผู้เกิดมาชั่ว แต่ไม่เมามัว รอบรู้ไต่ถาม
เด็กเอ๋ยเมื่อน้อย อย่าได้ท้อถอย เห็นแต่หลับนอน
พระราชพุทธิรังษี (หลวงพ่อดำ นนฺทิโย) เป็นพระผู้ปฏิบัติดี ปฏิบัติชอบ มีจิตใจโอบอ้อมอารี ชอบช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่เลือกที่รักมักที่ชัง ยากดีมีจน จะได้รับสิทธิเท่าเทียมกันหมด
วัดมุจลินทวาปีวิหาร ได้เริ่มพัฒนาตั้งแต่สมัยหลวงพ่อดำ เป็นเจ้าอาวาส จนเป็นแบบอย่างวัดต่าง ๆ และจัดว่าเป็นวัดที่สวยงาม ใหญ่ที่สุดใน ๓ จังหวัดภาคใต้ จนเป็นที่รู้จักแก่ประชาชนทั่วประเทศในนาม วัดมุจลินทวาปีวิหารบ้าง วัดตุยงบ้าง วัดหลวงพ่อดำบ้าง และวัดหนองจิกบ้าง
